انواع روش های ثبت اختراع
مراحل ثبت اختراع در سایر کشورها به دو روش اعلامی و تحقیقی انجام میشود. در حال حاضر مراحل ثبت اختراع در ایران صرفا به روش اعلامی است. در واقع این بدان معنی است که مخترع ، کلیه مشخصات اختراع را به سازمان ثبت اختراع تحت اظهارنامه نیز اعلام و در آن ثبت میکند. در حقیقت ثبت اختراع به روش اعلامی، بر اساس ادعای مخترع و اظهارنامهای که ثبت کرده نیز اعتبار سنجی میشود. اگر ادعای آن مقرون به صحت و شامل سه معیار اصلی یعنی جدید، ابتکاری و کاربردی باشد؛ قطعا دارای حق امتیاز پنتت خواهد شد. ثبت اختراع به روش تحقیقی در ایران انجام نمیشود. در واقع این روش در کشورهای دیگر به این صورت است که با بهره گیری از امکانات و تجهیزات آزمایشگاههای مربوط به خود نیز تست و بررسی میشود. روش ثبت اختراع تحقیقی، اصولا به مدت زمان بیشتری نیاز دارد چرا که وابسته به تهیه و پیاده سازی عملی بوده تا صحت ادعا مخترع نیز ثابت گردد. در صورت صحت ادعای مخترع، تقاضانامه تایید و حق امتیاز به مالک اختراع اعطا میگردد. در غیر این صورت اظهارنامه رد خواهد شد. قابل ذکر است که در روش ثبت اختراع به صورت تحقیقی، اختراعات قبل از آن که به صورت رسمی ثبت شوند، به طور کاملا محرمانه و سری نگهداری و حفاظت میشوند و قطعا جهت ثبت اختراعات متقضیان دیگر، برای مخترع اول نیز حق تقدم در نظر گرفته میشود. یکی از دلایلی که در ایران از روش تحقیقی برای ثبت اختراع استفاده نمیگردد این است که امکانات و تجهیزات محدود بوده و امکان پیاده سازی و آزمایش اختراع نیز تا حدی چالش برانگیز و هزینه بر خواهد بود.
قبل از آموزش ثبت اختراع بدانید که: برای ثبت اظهارنامه نیازی به مراجعه حضوری مخترع به سازمان ثبت اختراع نیست. مخترع میبایست برای ثبت اختراع خود به صورت اینترنتی اقدام کرده و کلیه مدارک را بارگذاری کند. قبل از شروع مراحل ثبت اختراع به منظور جلوگیری از حذف اطلاعات در صورت قطعی برق و اینترنت، میبایست همان ابتدا از گزینه ثبت موقت استفاده کرد تا یک کد رهگیری برای مخترع ارسال و سپس در صورت ایجاد تغییر، قبل از نهایی کردن اظهارنامه در هر زمانی به پنل کاربری خود دسترسی داشته باشد. باید متذکر شویم که دریافت کد رهگیری به معنای دریافت حق امتیاز و با ثبت اظهارنامه نیست. بلکه با این کد میتوانید قبل از پایان ثبت اختراع خود، اظهارنامه را تکمیل و یا اصلاح کنید. قابل ذکر است که کلیه روند مراحل ثبت اختراع در ایران از طریق وب سایت رسمی اداره مالکیت معنوی انجام میشود.
اکنون اگر محصول و یا فرایند نوین، ابتکاری و کاربردی برای ثبت دارید؛ وارد پورتال اصلی ثبت اختراعات در ایران شده و مراحل را به صورت گام به گام همراه با مشاوران مخترع مهرابتکار و یا به تنهایی طی کنید. باید متذکر شویم که اطلاعاتی که در سایت رسمی اداره مالکیت صنعتی ثبت میکنید به دو دسته مشخصات شخصی مالک و مشصخات اختراع نیز تقسیم میشوند. در ادامه به طور مفصل با زبانی ساده مراحل ثبت اختراع به ترتیب توضیح دادهایم.
گام اول برای ثبت اختراع: ثبت مشخصات هویتی مالک حقیقی و یا حقوقی
برای ثبت مشخصات هویتی حقیقی، مخترع، میبایست کلیه مدارک هویت شخصی را اسکن کرده و داخل سایت بارگذاری کند. علاوه بر این باید در روزنامه رسمی مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی، ثبت نام کرده و عکس اسکن شده ی آن در سایت اداره مالکیت صنعتی آپلود کند. باید متذکر شویم که اگر گروهی، قصد ثبت اختراع را داشته باشند؛ باید مشخصات تمامی مخترع کنندگان وارد سایت شود. لازم به ذکر است که الزاما مخترع کننده، مالک اختراع نیست. در واقع مالک میتواند به سفارش فردی دیگری انتصاب شود و او را به عنوان صاحب اختراع در نظر بگیرند. علاوه بر این، اختراع کننده میتواند یک وکیل را به عنوان نماینده حقوقی اختراع معرفی کند. در این صورت باید یک تقاضانامه و به همراه اصل وکالتنامه با رونوشت در قسمت مدارک ضمیمه شود. بدین وسیله کلیه مراحل ثبت اظهارنامه توسط وکیل اختراع کننده، قابل انجام خواهد بود. لازم به ذکر است که در مرحله ثبت مشخصات فردی به جهت احراز هویت، باید شخص به عنوان دریافت کننده ابلاغها تعیین شود تا از آن پس کلیه اطلاعات مهم و ابلاغیهها و … از طریق ایمیل و پیامک برای او ارسال و کلیه نفرات تیم و یا شخص مالک از آنها مطلع شود.
الف ) مدارک لازم برای ثبت اختراع اشخاص حقوقی
کلیه مدارک اشخاص حقوقی، باید در سایت اداره مالکیت صنعتی نیز ضمیمه شود. این مدارک شامل:
کپی کارت ملی و صفحه نخست شناسنامه مخترع
کپی کارت ملی و صفحه نخست شناسنامه مالکان شرکت
آدرس و کدپستی شرکت و مالک اختراع
کپی روزنامه رسمی ثبت تاسیس شرکت
کپی روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت
ارائه نقشه طبق استانداردها و توصیف اختراع
پر کردن فرم های مربوط به توصیف اختراع
ب) مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع اشخاص حقیقی
کپی کارت ملی و صفحه نخست شناسنامه مخترع
کپی کارت ملی و صفحه نخست شناسنامه مالک
آدرس و کدپستی مخترع و مالک
ارائه نقشه و توصیف اختراع
پر کردن فرمهای مربوط به توصیف اختراع
لازم به ذکر است اگر مالک و یا مخترع یک شخص باشند فقط باید یکبار مدارک هویتی ضمیمه شود.
گام دوم ثبت اختراع: وارد کردن مشخصات فنی اختراع
یکی از مهمترین مراحل ثبت اختراع، وارد کردن کلیه اطلاعات محصول و یا فرایند اختراع شده است. چرا که کارشناسان و اعطا کنندگان حق امتیاز این سازمان، براساس توضیحات اظهارنامه اختراع، به قبول یا رد اختراع اقدام میکنند. بهتر است این مرحله را توسط یک کارشناس و یا مشاور مخترع طی کنید تا اطلاعات فنی اختراع به طور کامل بدون هیچ کم و کاستی نیز در سایت بارگذاری شود.
مرحله اول : ثبت مشخصات فنی اختراع: وارد کردن نام اختراع
در ابتدا میبایست نامی برای اختراع خود وارد کنید. نام انتخابی شما باید شایسته و متناسب با اختراع شما باشد و در یک کلمه و یا عبارت بسیار مختصر ماهیت اصلی اختراع را نشان دهد. در گذشته نام اختراع به اسم مالک مخترع ثبت میشد؛ اما چند سالی است که دیگر نام اختراع باید به طور جداگانه مشخص شود. دقت داشته باشید که نام اختراع باید دقیقا با ماهیت اصلی محصول و یا فرایند اکتشافی مطابقت داشته باشد و به هیچ عنوان نباید از واژههای کیفی مانند بهترین، برترین، اولین، ساده، تخصصی، خاص، به روز، توسعه یافته و … استفاده شود.
مرحله دوم : ثبت مشخصات فنی اختراع: توضیح مفید و دقیق اختراع
بعد از انتخاب نام مناسب و شایسته و همچنین قابل درک، میبایست اختراع را به صورت جامع و ساده توضیح دهید. جهت توضیح اظهارنامه اختراع، میتوان از فرمولهای شیمیایی، فیزیکی، ریاضی و روشهای دیگری برای درک بهتر آن استفاده کرد. همچنین میتوان از شکل و نقشه جهت شفاف سازی اظهارنامه استفاده کرد. البته اگر اختراع شما یک محصول است؛ حتما باید یک فایل نقشه به صورت جداگانه در قسمت نقشه اختراع نیز ضمیمه شود. اما اگر اختراع شما یک فرایند است؛ نیازی به ضمیمه کردن و تنظیم نقشه نخواهد بود.
مقررات تنظیم نقشه اختراع:
اگر قصد ضمیمه فایل نقشه اختراع را دارید؛ باید آن را بر روی یک کاغذ a4 با خطوط پررنگ مشکی و ترجیحا با ابزارهای نقشه کشی نیز ترسیم کنید. علاوه بر این حاشیه کاغذ، از بالا، پایین، راست و چپ به ترتیب، باید حداکثر 5/2 سانتی متر 5/1 سانتی متر،5/2 سانتی متر و 1 سانتی متر باشد. دقت داشته باشید که در نقشه نباید توضیح خاصی به جز در جدول ها و نمودارها درج کنید. جهت تنظیم نقشه اختراع میتوان از نرمافزارهای نقشه کشی مانند SolidWorks، AutoCAD، EPLAN، Proteus، Spice، Simulink، Sketch Up استفاده کرد.
اظهارنامه باید حاوی چه متونی باشد؟
دقت داشته باشید که اظهارنامه باید بر روی کاغذ نوشته و در سایت بارگذاری شود. این قسمت مهمترین مراحل ثبت اختراع است. پس بهتر است برای تنظیم آن از یک مشاور اختراع و یا فرد باتجربه ای کمک گرفته شود. در بیشتر مواقع اختراع کنندگان از اساتید دانشگاههای برتر و یا مخترعین دیگر به دلیل داشتن تجربه نیز کمک میگیرند. حال چه به صورت فردی و چه با کمک شخص دیگری میخواهید اختراع خود را توضیح و ثبت کنید؛ پس در زمان توصیف اختراع خود به نکات زیر دقت کنید:
حوزه کارکرد اختراع خود را در قالب یک تک واژه یا عباراتی کوتاه مشخص کنید. به طور مثال حوزه پزشکی، زیستشناسی، فناوری اطلاعات، اقتصادی و …
هدف خود را از اختراع به طور کامل مشخص کنید. به طور مثال در زمینه مهندسی پزشکی اگر دستگاه خاصی را برای رفع مشکل بیماران تنفسی کووید ۱۹ اختراع کردهاید با توضیحات کامل نیز شفاف سازی کنید.
از تازه بودن اختراع خود دفاع و آن را با توضیحات کامل ثابت کنید. به طور مثال تفاوت روش جدید را با روش های قبل مقایسه نمایید و به این شیوه کارشناسان را برای نوین بودن اختراع خود قانع کنید. به طور کلی وضعیت روشهای پیشین و پیشرفتهایی که به واسطهی اختراع شما حاصل میشود را شرح دهید. البته کارشناسان در این مورد بسیار سختگیرانه عمل میکنند. پس متقاضی باید در مورد کلیه دادههای ملی و بین المللی تا آخرین سوابق موجود تحقیق کند.
نوآوری و ابتکاری بودن اختراع خود را ثابت کنید. به طور مثال اگر در شیوه پیاده سازی شما از روش خلاقانه ای استفاده کرده اید؛ آن را توضیح دهید و به طور شفاف ایدههای خود را شرح دهید. تا کارشناسان و افرادی که دارای ارائه حق امتیاز به اختراع شما دارند؛ متوجه نوآوری شما شوند.
مزایای اختراع خود را به طور کامل شرح دهید. درج مزیتهای اختراع میتوان تاثیر به سزایی بر ذهنیت کارشناسان جهت اعطای حق امتیاز پتنت نیز بگذارد.
در قالب یک پاراگراف در مورد مشکلاتی و نیازهایی که به واسطه اختراع برطرف میشود؛ توضیح دهید. احساس نیاز به اختراع بسیار اهمیت دارد؛ به همین دلیل این پاراگراف را هوشمندانه بنویسید.
یک روش اجرایی جهت به کارگیری اختراع نیز نوشته شود. همانطور که قبلا هم گفته شد؛ اختراع باید قابل اجرا و کاربردی باشد. اینکه در روش اجرایی خود از تکنولوژی و صنایع ای کمک گرفته باشید که در ایران هنوز پیاده سازی نشده است؛ شک نکنید که اظهارنامه شما رد خواهد شد.
عبارات و کلماتی که برای شرح روش اجرا، رفع مشکل، بیان احساس نیاز و … استفاده میکنید باید صریح و بسیار شفاف باشد. در صورت داشتن کوچکترین ابهام در کلمات، کارشناسان، اظهارنامه شما را رد خواهند کرد. به طور کلی توضیحات شما باید آنقدر شفاف و قابل درک باشد؛ که یک نفر با دانش عادی هم بتواند آن را مجسم و ارزیابی کند. به طور مثال اگر اختراع شما، یک لیوان گیاهی ضد سرطانی با ویژگیهای خاصی است؛ پس توضیحات خود را هم باید درسطح یک فرد عادی بنویسید و راهکارها و مزیتها به طور غیر مبهم بیان نکنید.
در آخر باید یک پاراگراف در حد ۷۰ الی ۲۰۰ کلمهای برای خلاصه کردن کلیه توضیحات خود بنویسید. برای نوشتن این پاراگراف ، باید زمینهی فنی اختراع ، مشکلی که اختراع شما قصد گشودن آن را دارد، اصلیترین مزیتی که دارا میباشد و به واسطهی آن وضعیت کنونی بهبود پیدا میکند؛ را به صورت خلاصه درج نمایید.
باز هم تاکید میکنیم که اظهارنامه اختراع شما باید به نحوی نوشته شده باشد که ادعا کند؛ اختراع شما نوین، ابتکاری و کاربردی است.
دقت داشته باشید که تمامی فایلها از جمله فایل نقشه، مدارک و … باید به صورت فایلjpg یا Pdf ارائه شود.
به طور کلی در توصیف و شرح کامل اختراع باید:
عنوان اختراع
زمينه اختراع
مشكلات فنی در صورت عدم وجود اختراع
بيان اهداف، کاربرد و مزیتهای اختراع
توصیف وضعيت دانش پيشين و میزان پیشرفت اختراع در طول استفاده از آن
شرح و ارائه راهحلهای راهبردی و کاربردی اختراع
ضمیمه کردن نقشه اختراع
بیان یک روش اجرایی جهت به کارگیری اختراع
خلاصه اختراع
مرحله سوم ثبت اختراع: ثبت ادعانامه اختراع
مرحلهی بعد از اظهارنامه، ثبت ادعانامه است. متن ادعانامه باید حمایتی و هوشمندانه تنظیم شود تا در صورت خواندن آن، ارزش اختراع به وضوح مشخص شود. اگر ادعانامه به خوبی نوشته نشود؛ حتی در صورت ارزشمند بودن، بی ارزش جلوه میدهند و از سوی کارشناسان رد میشود. در ادعانامه نبايد به از مزايای اختراع به صورت جزئیات و یا شیوه عملکرد آن توضیح دهید؛ بلکه باید به روشی هوشمندانه ارزش گذاری کنید. یعنی از تکنیکهای نوین و قابلیت های نوآورانه خود بگوید. از آنجایی که توضیحات ادعانامه باید صریح، حمایتی و ارزش دار باشد؛ از این رو، بهتر است از یک کارشناس و فردی باتجربه نیز کمک گرفته شود. در هنگام نوشتن ادعانامه به این نکات دقت کنید
ادعانامه شما بايد صريح، روشن و قابل درک باشد.
متن ادعانامه باید معقول باشد یعنی تعداد آن ها متناسب و ماهیت آن منطقی باشد.
در ادعانامه نباید از جزئیات اختراع، روش اجرای گام به گام و اطلاعات و دادهها نوشته شود.
ويژگيهای فنی، با جملات حمایتی و مثبت درج شود.
از ارجاع به فایل نقشه ها يا توصيف دیگر امتناع گردد. به طور مثال نباید از عباراتی همچون «همان گونه كه در توصيف گفته شد» و يا «همان گونه كـه در نقشـه هـا نشـان داده شـده» استفاده شود. اما در صورت نیاز به نقشه، فقط باید شماره صفحه نقشه را داخل پرانتز بعد از اتمام جمله درج کرد.
در ادعانامه نبايد به طور فیزیکی اختراع را توضیح داد. بلکه به صورت حمایتی از روش نوآورانه اشاره کرد.
ثبت اختراع در ایران چقدر زمان میبرد ؟
جهت ثبت اختراع در ایران از زمان ثبت اظهارنامه و ادعانامه تا اعطای حق امتیاز اختراع و ارائه گواهینامه آن حدودا، ۱۲ماه طول خواهد کشید. البته این مدت زمان، در صورتی است که اظهارنامه هیچگونه نقضی نداشته باشد. در غیر این صورت اگر مدارک، فایل و متون اظهارنامه کمبودی داشته باشد؛ قطع به یقین به زمان بیشتری نیاز پیدا خواهد کرد. علاوه بر این این امکان وجود دارد که اظهارنامه یک مخترع رد شود و او نسبت به رد شدن اختراعش، اعتراض خودش را ثبت کند. در این صورت زمان اعطای حق امتیاز نیز طولانی تر خواهد شد.
ثبت اختراع در خارج از کشور چقدر زمان میبرد؟
اصولا برای ثبت اختراع در خارج از کشور به زمان بیشتری نیاز خواهد بود. چرا که ابتدا پروسه ثبت اختراع باید در ایران انجام شود و بعد از تایید به سازمان بین المللی ثبت اختراع نیز ارجاع گردد. زمانی که اظهارنامه به خارج از کشور ارسال میشود؛ وارد پروسه ی جدیدی جهت تایید و بررسیهای لازم خواهد شد. به طور کلی فرایند ثبت اختراعات بینالمللی بعد از ثبت اثر در داخل ایران، معمولا به 12 ماه زمان نیاز دارد. البته سازمان بین المللی ثبت اختراعات برای ثبت اختراع مخترعین از روشهای متنوع ای استفاده میکنند؛ که هر یک از روشها به زمان مناسبی نیاز پیدا خواهند کرد. با این تفاسیر ممکن است زمان ثبت اختراع در خارج از کشور بعد از تایید از سوی کشور ایران، حتی به ۱۸ ماه نیز هم برسد. لازم به ذکر است که هر چه نوع اظهارنامه، نحوه ی شرح و توصیف اختراع، متون ادعانامه، فایل نقشه و … هوشمندانه و صریح تر نوشته شود؛ قطعا از زمان ثبت اختراع نیز کاسته میشود. بنابراین برای صرف زمان کمتر برای ثبت اختراع و ثبت اظهارنامه ای شفاف و هوشمندانه نیز باید از یک فرد خبره و کارشناس نیز کمک گرفته شود.
شما می توانید با استفاده از مشاوره رایگان ما با خیالی آسوده ثبت نام کنید.